fot. P. Tarasewicz
Po tym jak dziennikarz RMF Tomasz Skory znalazł w programie wyborczym Prawa i Sprawiedliwości propozycję wprowadzenia statusu artysty zawodowego, w mediach zawrzało, że w razie zwycięstwa rządzącej obecnie partii może czekać nas cenzura. Artyści zwrócili uwagę, że władza może chcieć kontrolować ich twórczość, nie dopuszczając do głosu tych, których poglądy nie będą zgodne z poglądami rządzących. Poprosiliśmy Tomasza Organka o komentarz do proponowanych zmian.
– Jeśli obecny projekt ustawy o statusie artysty zawodowego zastanie wprowadzony w życie, branża muzyczna zostanie upolityczniona oraz poddana całkowitej kontroli Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Czytałem ten projekt i już w Rozdziale 2, Art.7 znajdziemy zapis, który mówi, że członkami Funduszu, w pierwszej kolejności mają być przedstawiciele nominowani przez Ministra Kultury oraz przedstawiciel ZUS. Możemy się doczekać takiej sytuacji, w której zbyt niepokornym i pyskatym artystom uniemożliwi się dalszą pracę poprzez wykluczenie, a bardziej pokorną część środowiska skutecznie przestraszy, po to, żeby zakneblować krytyczną części sceny muzycznej. To zamach na niezależność. Sytuacja żywcem wzięta z PRL. Nie zgodzimy się na to – napisał artysta.
Autorzy projektu uspokajają, podkreślając, że „status artysty nie jest obowiązkowy i nie warunkuje w żaden sposób działalności artystycznej i twórczej”. Oznacza to, że wbrew temu, co sugerują niektórzy komentujący, brak statusu artysty zawodowego nie będzie równoznaczny z zakazem publikowania swojej twórczości i koncertowania. W przesłanym do nas oświadczeniu Zespół Ekspertów Ogólnopolskiej Konferencji Kultury wyjaśnia, czym dokładnie mają być nowe przepisy i podkreśla, że prace nad projektem ustawy nadal trwają, więc jej obecna treść nie jest ostateczną.
Stanowisko Zespołu Ekspertów Ogólnopolskiej Konferencji Kultury:
– Projekt ustawy o statusie artysty zawodowego powstał w wyniku trwającej od 2017 roku debaty środowisk artystycznych reprezentujących wszystkie profesje i formy organizacyjne (stowarzyszenia artystyczne, związki twórcze, instytucje kultury itp.), ponad podziałami wynikającymi z różnic światopoglądowych czy języków sztuki. Nie jest projektem rządowym, choć powstał w wyniku Ogólnopolskiej Konferencji Kultury zainicjowanej przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Mechanizmy zaproponowane w projekcie dają szansę na dostosowanie obowiązującego prawa, w szczególności w zakresie ubezpieczeń społecznych, do specyfiki działalności artystycznej, a także odpowiadają na szereg palących kwestii, np. dotyczących kosztów uzyskania przychodu z owej działalności.
Zgodnie z projektem, status artysty nie jest obowiązkowy i nie warunkuje w żaden sposób działalności artystycznej czy twórczej (amatorskiej czy zawodowej). Można go uzyskać posiadając odpowiednie wykształcenie lub dorobek potwierdzony przez wybrane przez artystę reprezentatywne stowarzyszenie artystyczne lub związek twórczy. Ustawa określa warunki reprezentatywności w/w organizacji w sposób przejrzysty i pluralistyczny. Polska Izba Artystów – instytucja zarządzająca procesem i Funduszem Wsparcia Artystów – zostaje oddana w zarząd środowiskom artystycznym: aż 14 z 19 członków jej Rady, do której kompetencji należy m.in. powoływanie dyrektora Izby, to reprezentanci organizacji artystycznych.
Projekt w chwili obecnej nie wszedł jeszcze na etap oficjalnych konsultacji społecznych rozpoczynających formalny proces legislacyjny, dlatego w imieniu reprezentowanych przez nas artystów i twórców apelujemy o zaprzestanie niepopartych rzetelną analizą działań dezinformacyjnych i ewentualne podjęcie rzeczowej dyskusji.
Członkowie Zespołu Ekspertów Ogólnopolskiej Konferencji Kultury
Romana Agnel, Cracovia Danza
Piotr Baron, Polska Orkiestra Sinfonia Iuventus
Maxymilian Bylicki, Instytut Muzyki i Tańca
Dorota Ilczuk, Uniwersytet SWPS
Janusz Janowski, Związek Polskich Artystów Plastyków
Przemysław Kieliszewski, Teatr Muzyczny w Poznaniu
Magdalena Lankosz, Związek Zawodowy Reżyserów Polskich – Gildia Reżyserów Polskich
Zygmunt Miłoszewski, Unia Literacka
Paweł Onochin, Stowarzyszenie Twórców Ludowych
Paweł Płoski, Akademia Teatralna im. Aleksandra Zelwerowicza, Teatr Narodowy
Julia Ruszkiewicz, Koło Młodych Stowarzyszenie Filmowców Polskich
Katarzyna Smyk, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
Artur Szklener, Narodowy Instytut Fryderyka Chopina
Mateusz Werner, Wydział Nauk Humanistycznych UKSW
Hanna Wróblewska, Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki
