fot. Kocanowski
Jak co roku o tej porze tygodnik „POLITYKA” ogłosił nominowanych do swoich nagród kulturalnych – Paszportów POLITYKI. Prestiżowa nagroda jest przyznawana tradycyjnie również w kategorii muzyka popularna. Tegoroczne nominacje są piekielnie mocne, stąd będziemy z dużym zainteresowaniem czekali na wyniki. Szansę na Paszport POLITYKI mają Łona, Hania Rani oraz zespół Furia. Dlaczego akurat oni? Dobrym zwyczajem tej nagrody jest publikowanie uzasadnień wyborów kapituły, które prezentujemy poniżej.
Furia
Polski zespół założony w Katowicach w roku 2003 przez wokalistę i gitarzystę Michała „Nihila” Kuźniaka. Dziś skład współtworzą Kamil „Sars” Staszałek (gitara basowa), Artur „A” Rumiński (gitara) oraz Grzegorz „Namtar” Kantor (perkusja). Na ich płytach black metal łączy się z miejscowym folklorem i spotyka z duchami romantyzmu, ekstremalna w środkach muzyka ma smak młodopolskiej hulanki i mordercze tempo oberków czasu apokalipsy, minimalistyczne teksty wbijają się pod skórę niczym ciernie. Od kipiącego agresją debiutu „Martwa polska jesień”, poprzez muzykę skomponowaną do wyreżyserowanego przez Jana Klatę „Wesela” w Narodowym Starym Teatrze, po najnowszy album „Huta Luna”, arcydzieło wymykające się łatwej kategoryzacji – Furia nieustannie maluje szaropolskie pejzaże, spowite jesiennymi mgłami i dymem snującym się z fabrycznych kominów. To nie tyle kolejne potwierdzenie znaku jakości polskich formacji metalowych, ile wykraczająca poza kategorie muzyka burzy i naporu, filtrowana przez romantyczną tradycję i ludowy bunt.
Hania Rani
Prywatnie Hanna Raniszewska (ur. 1990 r.). Pochodzi z Gdańska, ale dziś jest obywatelką świata. Pianistka i kompozytorka, absolwentka Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina, z którego trafiła na scenę muzyki rozrywkowej dzięki nagranym z wiolonczelistką Dobrawą Czocher coverom piosenek Grzegorza Ciechowskiego oraz na listy przebojów w duecie Tęskno. A stamtąd – znów razem z Czocher – do katalogu prestiżowej wytwórni Deutsche Grammophon (album „Inner Symphonies”, 2021 r.). Solową karierę, rozpoczętą od albumu „Esja” (2019 r.), od razu wydanego i docenionego za granicą, też prowadzi w pewnym rozdarciu między inspiracjami muzyką poważną a rozrywkową. Do Paszportu POLITYKI była już nominowana w roku 2019, ale od tamtej pory na dwóch kolejnych płytach z solowym repertuarem bardzo zmieniła swój styl – z kameralnych utworów pianistycznych przeszła do form bardziej rozbudowanych, włączających brzmienia elektroniczne, piosenkowych (sama wykonuje partie wokalne). To wszystko słychać na albumie „Ghosts”, który wydaje się ukoronowaniem tych zmian, będących – zdaniem samej artystki – jedyną stałą w życiu.
Łona
Prywatnie Adam Zieliński (ur. w 1982 r.), znany jednak pod pseudonimem Łona w środowisku polskiego hip-hopu i reprezentujący jego szczecińską scenę. Od 2001 r. publikuje wspólnie z producentem Webberem albumy wyróżniające się muzyczną lekkością, literacką finezją (czytelne inspiracje to m.in. Kabaret Starszych Panów i twórczość Wojciecha Młynarskiego), wspaniałym zmysłem obserwacji i poczuciem humoru. Celnie charakteryzował polską rzeczywistość, opisując ją na albumach „Nic dziwnego” czy „Absurd i nonsens” na takim poziomie językowym, że Rada Języka Polskiego zdecydowała się przyznać mu tytuł Młodego Ambasadora Polszczyzny. Jako Adam Zieliński jest także wykształconym radcą prawnym, a jako Łona – poza współpracą z Webberem – wziął udział w tworzonej na zaproszenie poznańskiego festiwalu OFF Opera muzycznej opowieści o taksówkarzach. Jej efektem jest wydana w 2023 r. płyta „Taxi”, nagrana z młodymi jazzmanami z zespołu Siema Ziemia, Andrzejem Koniecznym i Kacprem Krupą. Świeża muzycznie i pełna energii, a w warstwie lirycznej – tworząca fantastyczne literackie epitafium dla zmieniającej się dziś mocno grupy zawodowej.
Paszporty POLITYKI to nagroda przyznawana przez tygodnik POLITYKA od 1993 r. Wymyślił ją wieloletni szef działu kultury Zdzisław Pietrasik. Od 31 lat wręczana jest każdego roku młodym twórcom i artystom za wybitne osiągnięcia artystyczne. Twórcy nagradzani są w następujących kategoriach: Film, Teatr, Książka (dawniej: Literatura), Sztuki wizualne, Muzyka poważna, Muzyka popularna oraz, od 2016 r., Kultura cyfrowa. Od 21 lat przyznawana jest także nagroda specjalna dla Kreatora Kultury. To wyróżnienie otrzymują osoby lub instytucje, które w sposób szczególny i niestandardowy przyczyniają się do krzewienia kultury polskiej w kraju i na świecie.
Przez 30 lat istnienia nagrody Kapituła Paszportów POLITYKI uhonorowała 193 laureatów, w tym 239 artystów i twórców (licząc zespoły), oraz wyróżniła 29 Kreatorów Kultury. Paszporty przyznawane są na ogół młodym twórcom między 30. a 45. rokiem życia, ale wśród laureatów zdarzali się też dojrzali artyści – 50- i 60-latkowie – oraz nastolatkowie. Najniższą średnią wieku odnotowano w kategorii Muzyka poważna (29 lat). W ostatnich latach wiek laureatów we wszystkich kategoriach zdecydowanie się wyrównuje (30+). Kapituła dwa razy przyznała nagrody ex aequo i raz nagrodę specjalną pozaregulaminową, którą uhonorowano Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce. Wielu nagrodzonych w latach 90. to dzisiaj uznani twórcy, którzy wychowali nowe pokolenie artystów nagrodzonych Paszportami POLITYKI już w XXI w. i zasłużyli już na miano Kreatora Kultury (np. Olga Tokarczuk czy Katarzyna Nosowska).
W tym roku po raz pierwszy swój Paszport mogą przyznać czytelnicy POLITYKI.
