Wszystko zaczęło się pod koniec 2012 roku, kiedy Phillip „Winta” James daje Protoje riddim z propozycją nagrania jego wokalu. Kompozycja ta to późniejszy hitowy „Rootsman Riddim”, na którym swoje piosenki zaśpiewali Chronixx, Jesse Royal, Iba MaHr, Jah9 czy Tarrus Riley, a które szybko okazały się hitami nie tylko na Jamajce, ale na całym świecie. W tamtym czasie Protoje skupiony na swoim drugim albumie „8 Years Affair” zmuszony jest odmówić producentowi, ale powstała więź, która wkrótce zaowocuje.
Chwilę później Winta wypuszcza kolejny hitowy riddim – „Militancy”, na którym tym razem pojawia się Protoje ze swoim „Resist Not Evil”. Utwór z miejsca podbija serca słuchaczy na całym świecie. W tym momencie obaj dochodzą do wniosku, że trzeba zrobić coś więcej. Protoje kończy współpracę z producentem jego dwóch płyt – Donem Corleone i postanawia pracować z Wintą. „Don był producentem wykonawczym moich obu albumów, a jak wiesz producent wykonawczy ma zawsze ostatnie słowo. Don jest bardzo dobrym i utalentowanym producentem, który dokładnie wie, co robi. Przy tym albumie bardziej chodziło mi o to, czego ja chcę. To ode mnie zależało, jak będą brzmiały poszczególne utwory. Miałem ostatnie słowo, czy dany utwór znajdzie się na płycie czy nie. Winta miał ostatnie słowo przy brzmieniu albumu, na temat jego miksu i masteringu. Obaj z Wintą jesteśmy producentami wykonawczymi tego albumu, co znaczy, że cała ta muzyka należy do mnie i mam pełne prawa do wszystkich taśm, czego nie miałem przy moich poprzednich płytach”. Obaj mają tę samą fascynację brzmieniem lat 80., a dodatkowo inspiruje ich producent Henry „Junjo” Lawes, który w latach 80. pracował z Roots Radics i był jednym z twórców ich charakterystycznego brzmienia. Na albumie zagrało wielu muzyków takich jak: Robbie Shakespeare (bas), Errol „Flabba” Holt (bas), Stickland Stone (bas), Lamont „Monty” Savory (gitara) czy Earl „Chinna” Smith (gitara). „Winta dokładnie wie, kogo chce usłyszeć w danym utworze. To on wybierał poszczególnych muzyków do odpowiednich kawałków, dzięki czemu na płycie znalazło się tak wielu muzyków”.
Prace nad albumem trwały od 2013 roku, a jej efekty widać już w maju 2014 roku kiedy to fani dostają pierwszy singiel promujący nowe wydawnictwo. „Who Knows” z gościnnym udziałem Chronixxa, szybko staje się światowym hitem osiągając kilka milionów wyświetleń na YouTube w bardzo krótkim czasie. Premiera „Ancient Future” zapowiadana jest na jesień 2014, a między czasie Protoje nieprzerwanie koncertuje w klubach w Europie i Stanach by później wrócić na Stary Kontynent na najważniejsze festiwale muzyczne.
Wraz z nastaniem jesieni pojawiają się dwie informacje – po pierwsze premiera „Ancient Future” zostaje przesunięta na początek 2015 roku. „Czasem po prostu się tak zdarza. Masz jakiś plan, ale musisz go zmienić. Tutaj głównym powodem było otrzymanie zgody na wykorzystane sample. Z drugiej strony jak popatrzysz, to mój pierwszy album został wydany w styczniu, drugi w lutym, trzeci jest w marcu. To idealny czas. Po drugie prezentowany jest drugi singiel „Stylin`”. Duet Protoje & Winta nie przestaje zaskakiwać prezentując kolejne produkcje jak utwór „Bit Too Shy”, który zaśpiewała Sevana – nowa twarz i odkrycie Protoje.
W lutym dostajemy trzeci singiel „Answer To Your Name”. Utrzymany w stylistyce ska z wysamplowanym klasykiem Prince`a Bustera „Girl, Why Won`t You Answer”. W końcu nastaje marzec, a wraz z nim wyczekiwana premiera „Ancient Future”. „To oznacza dla mnie ducha przeszłości, który przenosi się do czasów mojej generacji i jest zaktualizowany do moich czasów. Samplowałem wiele utworów, które może nie tylko zaktualizowałem, co odświeżyłem i przypomniałem ludziom. Dodatkowo dodałem do tego trochę futurystycznych brzmień, co sprawiło, że możemy ruszyć z muzyką reggae do przodu i przesunąć trochę granice tego gatunku”.
Jedenaście utworów, z których trzy „Who Knows”, „Stylin`” oraz „Answer To Your Name” są już dobrze znane fanom na całym świecie. Krążek otwiera „Protection” na którym pojawił się Mortimer. „Mój klawiszowiec i bębniarz mają swoją firmę producencką DrumKeys i jest to artysta z którym pracują. To oni mi o nim powiedzieli. Jego głos spodobał się Wincie, a chcieliśmy, żeby album otworzył ktoś totalnie nieznany”. Spokojny utwór z bardzo osadzonym brzmieniem, jest wizytówką Winty i Protoje. Kolejny na płycie znajduje się „Criminal”, z samplami utworu „General” Ini Kamoze. Jak mówi sam Proto: „To pierwszy utwór jaki dostałem od Winty. W zasadzie można powiedzieć, że od tego zaczęła się nasza współpraca przy tym albumie”. Protoje znany z dobrych tekstów, tym razem nie zawodzi. „Dem a criminal, nah fallow dem, tek what dem want and dem gone back again”. Następnie dostajemy przebojowy już „Who Knows” z gościnnym udziałem Chronixxa. Obaj wokaliści już od dłuższego czasu myśleli o wspólnym utworze i w końcu przyszedł odpowiedni czas, by ten plan się ziścił. Utwór podbił listy przebojów na całym świecie i na ten moment ma przeszło 6 milionów odtworzeń na YouTube i ponad 1,5 miliona odsłuchań na Soundcloudzie. Większość tekstów powstawało w rodzinnym domu Protoje, jak sam zresztą mówi: „pisałem teksty w domu, w którym dorastałem i gdzie marzyłem o tym, by robić muzykę”. O tym też traktuje utwór „All Will Have To Change”.
„Stylin`” to kolejny znany już fanom kawałek. Zmiana przychodzi wraz z „Love Gone Cold”. To utwór, który całkowicie odbiega stylistycznie i brzmieniowo od całego albumu, ale jest to też miejsce do pokazania możliwości wokalnych Sevany, która pojawiła się gościnnie w tym kawałku. „To idealny numer dla niej. Swoisty showcase, dzięki któremu stanie się bardziej rozpoznawalna”. Tak też się dzieje, ponieważ ten tune wspiął się na pierwsze miejsce listy iTunes reggae w Szwajcarii, a także zajmuje wysokie miejsca w innych krajach. Rub-a-Dub`owy „Sudden Fight” z Jesse Royal i Sevaną to szybka lekcja historii o jamajskim getcie („La la da li nah join nuh party, look what the politician them do to Claudie, look wha the politician dem do to Jim, him son resurrect it and look wah dem do to him”). Numer traktujący o przemocy w getcie wywołanej przez naciski polityków. „Mój ojciec bardzo dużo opowiadał mi o tym, jak zamordowano Claudie Massopa, kiedy wracał z meczu piłki nożnej. Dostał ponad trzydzieści kul. Massop był donem Tivoli Gardens, jednego z najcięższych gett na Jamajce. Po nim Jim Brown był osobą, która przejęła kontrolę w Tivoli, a po nim przyszedł Dudus. Więc w tym utworze opowiadam historię od Claudie przez Jima do Dudusa. Claudie został zamordowany z zimną krwią na ulicy, Jima Browna zamordowano w więziennej celi, z kolei Dudusa poddano ekstradycji do USA. To historia jednego getta, które uwikłane jest w wojnę polityczną, bo ten sam rząd, który chce walczyć z przestępczością, sam ją wspiera”.
Zamiłowanie do samplowania słychać w twórczości Protoje już od jego debiutanckiego albumu, nie zabrakło go też teraz. W „Bubblin`” wykorzystano utwór grupy Zap Pow „Bubblin` Over” z 1978 roku, z kolei w „Answer To Your Name” użyto klasyka Prince`a Bustera „Girl, Why Won`t You Answer”, natomaist „Criminal” pojawiają się sample z „General” Ini Kamoze. „Ciężko czasem zdobyć zgody na wykorzystanie danego sampla. Uzyskanie zgody na niektóre z nich było na prawdę ciężkie i bardzo kosztowne, ale wiem dokładnie, co chcę uzyskać na swoim albumie. Sample, które wybrałem, to swoisty hołd, który chciałem oddać tym, którzy byli przede mną. Artystom z lat 60., 70. i 80., wyprawa w głąb muzyki, której słucham i którą kocham”. Kolejne nagrania utrzymują klimat stworzony na całym albumie. „Who Can You Call It” z iście steppersową perkusją, jest jednym z tych utworów, które wyróżniają się na całym krążku. Całość zamyka „The Flame” z gościnnym udziałem Kabaka Pyramid. Obaj panowie spotkali się już wcześniej nagrywając utwór „Warrior” na debiutanckim wydawnictwie Kabaki, który tym razem zagościł u Protoje. Na albumie miał pojawić się jeszcze jeden kawałek, który niestety z powodu nie uzyskania odpowiedniej zgody na użycie sampla nie ujrzał światła dziennego. „Ten utwór to „Used To Be”, na który nie dostaliśmy zgody. Okazało się, że sampel który wzięliśmy z Johna Holta pochodził od zespołu Bread, który nie wyraził zgody na jego użycie. Ale prawda jest taka, że chciałem, żeby to kawałek z Kabaką zamykał ten album więc nie zmartwiło mnie to jakoś bardzo”.
Podsumowując, „Ancient Future” jest kolejnym dowodem na konsekwencję w działaniu Protoje. Album jest bez wątpienia na dobrej drodze do uznania go za jeden z najlepszych albumów reggae 2015 roku.
Protoje – „Ancient Future”
Indiggnation Collective, Ovastand Entertainment, Baco Records
Tracklista:
1. Protection feat. Mortimer
2. Criminal
3. Who Knows feat. Chronixx
4. All Will Have To Change
5. Stylin`
6. Love Gone Cold feat. Sevana
7. Sudden Fight feat. Jesse Royal & Sevana
8. Bubblin`
9. Answer To Your Name
10. Who Can You Call
11. The Flame feat. Kabaka Pyramid
12. Who Knows (Gregory Morris Dub Mix)*
*utwór dostępny tylko na wydaniu winylowym
Wszystkie wypowiedzi pochodzą z wywiadu przeprowadzonego z Protoje podczas jego koncertu w Astra Kulturhaus w Berlinie 3 kwietnia 2015 roku. Z artystą rozmawiał Rafał Konert.
