Gaba Kulka – „Kruche”

„Kruche” ma dwa oblicza. No, właściwie to cztery, bo płytą rządzą dwie podstawowe opozycje. Pierwsza: nowofalowe, motoryczne niekiedy brzmienie versus wolne, fortepianowe ballady. Druga: teksty polskie versus teksty angielskie. Mamy więc cztery ćwiartki, do których możemy przyporządkować poszczególne fragmenty płyty.

 

Co wtedy zobaczymy? Na przykład to, że piosenki zaśpiewane po polsku nie górują nad angielskimi tak bardzo, jak można by sądzić. Nie, nie dlatego, że te angielskie prezentują jakiś nadzwyczajny poziom. Po prostu te rodzime są nierówne. Tak, utwór tytułowy robi wrażenie. To dyskretnie zaśpiewana opowieść o tym, jak kruche są fundamenty naszej europejskiej tożsamości: „Pełne brzuchy, kruche kości/ Kto dziś waszym bliźnim jest?/ Suche oczy bez współczucia/ Coraz więcej mogą znieść/ Więc szczuj flagą i godłem/ Słowem w tył głowy rozwiąż problem”. Jednak takie „Jaki kolor” jest już zaskakująco bezbarwne – by nie powiedzieć: banalne – jak na piosenkę zamykającą płytę.

Na pierwszy rzut oka można to tłumaczyć tym, że na „Kruchym” kuleją przede wszystkim wolniejsze utwory. Tyle że to nie do końca prawda. Zgoda, najlepsze pierwsze wrażenie robią bliskie estetyce Ciechowskiego nagrania, w których i tempo szybsze, i klawisze uderzające w groteskowe (lub jak twierdzą niektórzy: kabaretowe) tony. Tyle że wspomniany utwór tytułowy też się rozwija powoli, monotonnie, a mimo to na końcu porywa. W czym tkwi sekret? W aranżu. Im więcej nieoczekiwanych przejść, gier z dynamiką i napięcia między instrumentami, tym lepiej.

Nie zawsze są one obecne. Niekiedy już po pierwszych dźwiękach można się spodziewać, w którą stronę pójdzie nagranie (i mam tu na myśli tak skrajne przykłady jak kameralne „Miniature Life” czy cover Queens Of The Stone Age „I Sat By The Ocean”). Jednak to właśnie dlatego tę pracę aranżacyjną wypada docenić To ona ciągnie album w górę. Proszę zwrócić uwagę, z jakim smakiem wprowadzane tu są syntezatory – i jak świetnie wybrzmiewają na tle mocnych partii klawiszowych. Równie dobre wrażenie robi fortepian, gdy skonfrontowany jest z czystym, selektywnym basem w „Whatsherface” lub ejtisowymi syntezatorami w „Brother”. Ba, nawet stosunkowo jednorodny „Lonely House” buduje kapitalną dramaturgię, rozpadając się pod koniec w jazzowe drzazgi.

Zasygnalizowane wyżej dwie osie, po których porusza się „Kruche”, mogłyby sugerować, że łatwo jest ująć ten album w schemat, ewentualnie wyróżnić jakieś podstawowe reguły, na których się opiera. Nic bardziej mylnego. Proszę zwrócić uwagę, z jaką nieporadnością spotykają się dziennikarze, gdy próbują zaklasyfikować gatunkowo ten krążek – albo przynajmniej zgromadzić inspiracje za nim stojące. Poza tym, z uwagi na to, że główną osią materiału są tu melodie klawiszowe, płyta – pomimo różnych wariactw po drodze – jest spójna i najlepiej wypada, gdy słucha się jej w całości. W dobie singli to istotny komplement.